မွတ္တမ္းထဲက ရုိဟင္ဂ်ာ

အေထာက္အထားေတြ၊ရည္ညြန္းစာအုပ္ေတြေၿမာက္ၿမားစြာရွိပါသည္။

(က) ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီးဌာန ပညာေရးႏွင့္ စိတ္ဓါတ္ေရးရာညြန္းၾကားေရးမွဳးရုံးမွ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ တပ္မေတာ္ေခတ္ေရးစာေစာင္ (၂) ေစာင္အနက္ (၈-၈-၆၁) ေနထုတ္ အတြဲ-၁၂၊ အမွတ္ (၉) ၊ စာေစာင္တြင္ “ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ ညီအစ္ကုိတစ္ဦးကုိရွာေတြ ့သည့္ ပ မာႏွယ္” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္းေတာတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး (၉၇%) ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပ ပါရွိျပီး၊

(ခ) (၁၈-၇-၆၁) ေန ့ထုတ္အတဲြ -၁၂ အမွတ္ - ၆ စာေစာင္တြင္ “ေမယုနယ္မွာေလ ဘယ္လိုအေျခ ရွိပါလိမ့္” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာေစာင္မ်ားတြင္ ထည့္သြင္းထုတ္ေဝခဲ့ဖူးသည္။ ထုိေဒသရွိ လူမ်ားစု၏ အ မည္ ကုိ ရုိဟင္ဂ်ာဟုေဖာ္ျပထားသည့္ စာေစာင္မ်ားျဖစ္သည္။

(ဂ) (၂၅-၉-၅၄) ေန ့ႏုိင္ငံေတာ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု၏ မိန္ ့ခြန္းတြင္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာနယ္ရွိ ရုိဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးမ်ားမွာ မြတ္စလင္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း မိန္ ့ၾကားဖူးသည္။

(ယ) ဒုတိယဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီး ဦးဘေဆြက (၃-၁၁-၅၉) ႏွင့္ (၄-၁၁-၅၉) ေန ့ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ လူထုစည္းေဝးပြဲတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ အျခားတုိင္းရင္း သား မ်ား ႏွင့္ တန္းတူ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အတူေနထုိင္ခဲ့ေၾကာင္း ရာဇဝင္အေထာက္ အထား မ်ား တင္ျပေဟာေျပာခဲ့ဖူးသည္။

(င) (၂၀-၁၁-၆၀) ေန ့ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္ နယ္ျခားေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရးရုံးမွ နယ္ ၿခား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိ ရခုိင္တုိင္းမင္းၾကီး ႏွင့္ အဖြဲ ့ဝင္မ်ား ေမယုနယ္ျခားခရုိင္သုိ ့ေရာက္ရွိ ခဲ့ၾက ရာ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားက လႈိက္လွဲစြာ ၾကိဳဆုိၾကေၾကာင္း၊ ဂ်ပန္ကုိ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ား၏ ခုခံ မႈေၾကာင့္ ေျမာက္ ဖက္သုိ ့ဆက္လက္ ခ်ီတက္ႏုိင္ျခင္းမရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ သူရသတၱိရွိသူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျငိမ္း ခ်မ္းေရးကုိ ျမတ္ ႏုိးလုိလားျပီး သစၥာရွိၾကေသာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ျပည္ေထာင္စု၏ လူမ်ဳိးတစ္ မ်ဳိး ၿဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ သည့္ အျပင္ ျမန္မာ့အသံ (ေရဒီယုိအစီအစဥ္) မွလည္း ထုိအေၾကာင္း အရာအတုိင္းထုတ္လႊင့္ခဲ့ဖူး သည္။

(စ) (၁၅-၅-၆၁) ေန ့မွစ၍ ရုိဟင္ဂ်ာတုိင္းရငးသားလူးမ်ဳိးစု၏ အစီအစဥ္တစ္ရပ္ကုိ တစ္ပတ္ လွ်င္ (၃) ၾကိမ္ႏႈန္းျဖင့္ ဒုတိယျမန္မာအပုိင္း အစီအစဥ္မွ ရုိဟင္ဂ်ာဘာသာစကားျဖင့္ အသံလႊင့္ခြင့္ ရရွိခဲ့ သည္။ ထုိသုိ ့ရုိဟင္ဂ်ာ အစီအစဥ္ျဖင့္ အသံလႊင့္ခဲ့သည့္ကိစၥကုိ ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ အသံလႊင့္ဦးစီးဌာန ထုတ္ ႏွစ္ (၃၀) ျမန္မာ့အသံ စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ (၇၁) တြင္ တရားဝင္ေဖာ္ျပထားသည္ကုိ ေတြ ့ရွိရ သည္။

(ဆ) ျမန္မာ့အသံ (၂၅) ႏွစ္ေျမာက္ ေငြရတုသဘင္စာအုပ္အျဖစ္ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ေသာတရွင္ မဂၢဇင္းကုိ ထုတ္ေဝခဲ့ရာ ထုိစာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၅၅တြင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္မွစ၍ တုိင္းရင္းသား ဘာသာစကား မ်ားျဖင့္ စတင္အသံလႊင့္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ ရက္စြဲမ်ားကုိ ေဖာ္ျပရာ၌ ၁၉၄၇ခုႏွစ္၊ အဓိက ရွမ္း ႏွင့္ ကခ်င္ဘာသာ၊ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္က စေကာကရင္ႏွင့္ ပုိးကရင္ဘာသာ၊ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ခ်င္း ဘာ သာ၊ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ မြန္ဘာသာ၊ ပအုိ ့(စ္) ဘာသာ၊ လားဟူဘာသာ၊ “ရုိဟင္ဂ်ာဘာသာ” ႏွင့္ ကယားဘာ သာတုိ ့အသံလႊင့္ခဲ့ၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ (မြန္၊ ပအုိ ့(စ္)၊ လားဟူႏွင့္ ရုိဟင္ ဂ်ာဘာသာတုိ ့ျဖင့္ အသံလႊင့္ခြင့္ကုိ (၁၅-၅-၆၁) ေန ့မွစ၍ ခြင့္ျပဳ ခဲ့ျပီး (၁-၁၀-၆၅) ေန ့တြင္ရပ္ဆုိင္း ခဲ့ေၾကာင္းကုိလည္း ေလ့လာသိရွိရသည္။)

(ဇ) ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ စာေပဗိမာန္မွ ထုတ္ေဝသည့္ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း အတြဲ(၉) စာ(၈၉) တြင္ ေမယု နယ္ ျခား ခရုိင္အေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားရာ ေမယုနယ္ျခားခရုိင္ (ဘူးသီးေတာင္ေမာင္းေတာ) တြင္ လူ ဦးေရ (၄) သိန္း (၅)သိန္း ခန္ ့ရွိရာ ၇၅% မွာ “ရုိဟင္ဂ်ာ” မ်ားျဖစ္ျပီး ရခုိင္၊ ျမိဳ၊ ခမီ၊ ဒုိင္းနက္ စေသာ တုိင္းရင္း သားလူမ်ဳိးစု မ်ားတုိ ့ေနထုိင္လ်က္ရွိေၾကာင္းေဖာ္ျပထားသည္။ (စြယ္စုံက်မ္းအတြဲ-၉)တြင္ ေမာင္းေတာ ျမိဳ ့အေၾကာင္းကုိလည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါသည္။)

(စ်) မူဂ်ာဟစ္လက္နက္ခ်အခန္းအနားသို ့တက္ေရာက္ခဲ့ေသာ တပ္မေတာ္ဒုတိယကာကြယ္ေရးဦး စီး ခ်ဳပ္(ၾကည္း) ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္ၾကီး၏ မိန္ ့ခြန္းကုိ (၈-၇-၆၁) ေန ့တြင္ျမန္မာ့အလင္း သတင္း စာ စာမ်က္ႏွာ - ၅ ႏွင့္ ၆ တုိ ့တြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့ရာ “ေမယုခရုိင္ဟာ အေနာက္ဖက္မွာ ပါကစၥ တန္ နယ္စပ္ႏွင့္ နယ္နမိတ္ခ်င္းဆက္စပ္ေနပါတယ္။ နယ္နမိတ္ျခင္းဆက္စပ္ေနတဲ့အေလ်ာက္ ျပည္ နယ္ရဲ ့ အေရွ ့ဖက္ႏွင့္ အေနာက္ဖက္မွာ မြတ္စလင္ဘာသာကုိ ယုံၾကည့္သက္ဝင္တဲ့ လူမ်ဳိးစု မ်ားရွိ ပါတယ္။ အေနာက္ဖက္ မွာရွိတဲ့ လူေတြကုိ ပါကစၥတန္ဟုေခၚျပီး အေရွ ့ဖက္မွာရွိတဲ့ ျမန္မာျပည္ မွာေန တဲ့လူေတြ ကုိ “ရုိဟင္ဂ်ာ”လုိ ့ေခၚပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္နည္းနည္းေျပာၾကားခ်င္တာကေတာ့ အခုဆုိ ပါကစၥတန္နဲ ့ ဆက္စပ္ေနတဲ့ျပည္နယ္တစ္နယ္ထဲမွာဒီလူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးထဲ တုိင္းျပည္(၂) ျပည္ ခြဲျပီး ရွိေနတာမဟုတ္ပါ ဘူး။ တရုတ္ျပည္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနတဲ့နယ္မွာလဲ ဒီလုိပဲလူမ်ဳိးစဥ္ ဆက္ေန တာရွိတယ္။ ဥပမာ ခ်င္းျပည္ နယ္မွာဆုိရင္ လီဆူးေတြရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္ဖက္မွာလည္း လီဆူး လူ မ်ဳိးေတြရွိတယ္။ တရုတ္ျပည္ဖက္ မွာလည္း လီဆူးလေတြရွိတယ္။ ျမန္မာဖက္မွာ အီေကာ လူမ်ဳိး ရွိ သလုိ တရုတ္ျပည္ဖက္မွာလည္း အီေကာ လူမ်ဳိးေတြရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္ဖက္မွာ “လဝ” လူ မ်ဳိးေတြရွိသလုိ တရုတ္ျပည္ဖက္မွာလည္း “လဝ” ေတြရွိတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ျမန္မာျပည္ဖက္မွာ “ရွမ္း” ေတြရွိသလုိပဲ တရုတ္ျပည္ဖက္မွာ တုိင္ဆုိတဲ့ ရွမ္းေတြရွိတာပါပဲ။ ဒီလူေတြက စကားတစ္မ်ဳိး တည္းရွိ ၿပီး ဘာသာလည္းတူတယ္။ ကုိးကြယ္တာခ်င္းဆုိ လဲ အားလုံးတူတယ္၊……ယုိးဒယာနယ္စပ္မွာ…..” စသည္ျဖင့္ ထည့္သြင္းရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

(ထုိမိန့္ခြန္းတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားကုိ ေဆြမ်ဳိးအရင္းမ်ားလုိ သေဘာထားျပီး ေဆာင္ရြက္ၾကရန္လည္း ေကာင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရာရွိ ဗုိလ္မွဴးၾကီးေစာျမင့္ႏွင့္ ဗုိလ္မွဴးၾကီးရဲေခါင္တုိ ့ကုိ ဒီေဒသက ရုိဟင္ဂ်ာ ေတြရဲ ့လုိအပ္ရာေတြလုပ္ၾကဖုိ ့အမိန္ ့ေပးေၾကာင္း ယခုအခ်ိန္ကစ၍ လူနည္းစု ကုိးကြယ္ေသာ ဘာ သာဝင္ေတြအျဖစ္ေစာင့္ေရွာက္မယ္၊ ကာကြယ္မယ္ဆုိတာ ယုံၾကည္ေစလုိေၾကာင္းကုိပါ တရားဝင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္ကုိ ေတြ ့ရွိရပါသည္။)

(ည) ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ျမန္မာႏုိင္ငံ ပထဝီဝင္အထက္တန္းေက်ာင္းသုံးစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၈၆)တြင္ တုိင္း ရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ပ်ံ ့ႏွံ ့ေနထုိင္ရာျပ ေျမပုံကုိပါ ထည့္သြင္းျပီး ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ သင္ၾကားေပး ခဲ့ရာ၌ ရခုိင္ျပည္ေျမာက္ပုိင္း၊ ဘူးသီးေတာင္ေမာင္းေတာေဒသရွိ လူမ်ဳိးမ်ားကုိ “ရုိဟင္ဂ်ာ” ႏွင့္ “သက္” လူမ်ဳိးမ်ားေနထုိင္ရာေဒသအျဖစ္ေဖာ္ျပထားသည္ကုိေတြ ့ရွိရပါသည္။

(ဋ) ရန္ကုန္တကၠသုိလ္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာေက်ာင္းသူ/ေက်ာင္းသားမ်ား အသင္းဖြဲ ့လည္း ထူေထာင္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ရာ (၃-၁၂-၅၉) ရက္စြဲပါ မွတ္ပုံတင္အမွတ္ - ၁၁၃/၅၉ျဖင့္ “This is to certify that Rangoon University Rohingya Student Association is one of the Registered Associations of the University of Rangoon for the Academic year 1950 – 1960” ဟူ၍ မွတ္ပုံတင္ခြင့္ရရွိခဲ့ သည္။

(ဌ) ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ျပည္ေထာင္စုေန ့ တုိင္းရင္းသားရုိးရာယဥ္ေက်းမႈျပပြဲကုိ ေအာင္ဆန္း အားကစား ကြင္း ၌ ႏုိင္ငံေတာ္က ျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ရုိဟင္ဂ်ာရုိးရာက်င္ပြဲ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ တခမ္းတနား က်င္း ပခြင့္ျပဳခဲ့ သည္။

(ဍ) ျမန္မာႏုိင္ငံသမိုင္း ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ား ၁၉၅၈-၁၉၆၂ ျမန္မာႏုိင္ငံေရး ကုိဦးေက်ာ္ဝင္း၊ ဦးျမဟန္ႏွင့္ ဦးသိန္းလႈိင္တုိ ့က ျပဳစု၍ ျမန္မာ့သမုိင္းပါျဖစ္ရပ္မွန္မ်ား စိစစ္ေရးအဖြဲ ့က စိစစ္ျပီး (၁၉၉၁) ခုႏွစ္ တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ရာ တြင္လည္း ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ရုိဟင္ဂ်ာ အ သင္းမွ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ေပးသင့္မသင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္းဖတ္ရႈရပါသည္။

အေထာက္အထားေတြ၊ရည္ညြန္းစာအုပ္ေတြေၿမာက္ၿမားစြာရွိပါသည္။