Breaking

May 6, 2020

ခွဲစိတ်ကုသမှု ဆေးပညာ သမိုင်းကို အကြီးအကျယ် ပြောင်းလဲ စေခဲ့တဲ့ ၁၀ရာစုနှစ် မွတ်စလင် ခွဲစိတ်ကု သမားတော်


Unicode
မေ ၆၊ ၂၀၂၀ Myanmar Muslim Media
အဘူအလ်ကာဆင်မ်ဇာဟရာဝီဟာ သူ့ခေတ်အချိန်အခါထက်ကျော်လွန်ပြီး ထက်မြက်ခဲ့သူ တစ်ယောက်ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကိုခွဲစိတ်ကုသရေးဆေးပညာရဲ့ဖခင်အဖြစ် လူသိများထင်ရှား ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ၁၁ရာစုနှစ်မှာ ခွဲစိတ်ကုသရေးသုံးကိရိယာ ၂၀၀ကျော်ကိုတီထွင်ခဲ့ပြီး လူ့အသက်သန်းနဲ့ချီကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း သူ့ရဲ့ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့မှုတွေ အတွက် လုံလောက်တဲ့ရည်ညွှန်းကိုးကားမှုတွေ မခံခဲ့ရပါဘူး။
အလ်ဇာဟရာဝီ မြင့်မြင့်မားမားချီးကျူးထောပနာအများအပြားရရှိခဲ့တဲ့ စာအုပ်တွေထဲက တစ်အုပ်ကတော့ “အလ်တာစ်ရစ်ဖ်” ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစာအုပ်ဟာ နှစ်ပေါင်း၅၀၀ကျော် ဥရောပတက္ကသိုလ်တွေရဲ့ လက်စွဲအဖြစ်အသုံးပြုခဲ့တဲ့ ခွဲစိတ်ကုသရေးသုံးကိရိယာတွေ အကြောင်း သရုပ်ဖော်ပြထားတဲ့စွယ်စုံကျမ်းစာအုပ်ကြီးပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ခွဲစိတ်ကုသရေးဆေးပညာပေါ်မှာ ခေတ်သစ်သိပ္ပံနည်းကျအမြင်တွေ လွှမ်းမိုးမှုတွေရှိခဲ့ပြီး ဥရောပထွန်းကားလာစေဖို့ အထောက်အကူပြုခဲ့ပါတယ်။ ဇာဟရာဝီရဲ့ နှစ်ပေါင်း၅၀ ကျော်ဆေးပညာ အတွေ့အကြုံတွေရဲ့ရလဒ်အဖြစ် အခန်း၃၀ပါ ဒီစာအုပ်ထွက်ပေါ် လာခဲ့ပါတယ်။
လက်တင်အမည် အလ်ဘူကာစစ်လို့ လူသိများတဲ့ အလ်ဇာဟရာဝီရဲ့ ခွဲစိတ်ကုသမှုဆိုင်ရာ အရည်အသွေးနဲ့ ပညာအရည်အချင်းကြောင့် အလယ်ခေတ်နဲ့ အစ္စလာမစ်ကမ္ဘာရဲ့ အကြီးကျယ်ဆုံးသော အလယ်ခေတ်ခွဲစိတ်ဆရာဝန်တစ်ဦးအဖြစ် ဂုဏ်ပြုခံခဲ့ရပါတယ်။ သူဟာ ကိုယ်တွင်းချုပ်ချက်တွေအတွက် တိရစ္ဆာန်(သိုး၊ မြင်း၊ ဆိတ်) အူနဲ့လုပ်ထားတဲ့ ကြိုးတွေကို အသုံးပြုမှုကို ရှေ့ဆောင်တီထွင် အသုံးပြုခဲ့တာဖြစ်ပြီး သူ့ရဲ့ခွဲစိတ်သုံးကိရိယာတွေဟာ ဒီကနေ့ထိအသုံးပြုနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အလ်ဇာဟရာဝီဟာ တမန်တော်မြတ်မုဟမ္မဒ် လမ်းညွှန်ပြောကြားခဲ့တဲ့ ရောဂါကုသရေးနည်းလမ်းတွေကို စိတ်ဝင်စားခဲ့ပြီး ရောဂါကုသရေးမှာ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ C-sections (အမျိုးသမီးသားအိမ်ကနေ သန္ဒေသားလောင်းထုတ်ယူတဲ့ခွဲစိတ်ခြင်း) အတွက် ခွဲစိတ်ကိရိယာတွေကို တီထွင်ဖန်တီးခဲ့သလို လေဖြတ်ခြင်းဖြစ်စေတဲ့ အရင်းအမြစ်ကိုပထမဆုံးရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သူ လည်းဖြစ်ပါတယ်။ သူ့မတိုင်ခင်က လေဖြတ်ခြင်းဘာကြောင့်ဖြစ်လဲဆိုတာ မသိခဲ့ကြပါဘူး။ ကျောရိုးအက်တာကနေ ဒါဘယ်လိုဖြစ်လာတယ်ဆိုတာ အလ်ဇာဟရာဝီကရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်သူဟာ ယနေ့ခေတ်မှာ ဘက်တီးရီးယားပိုးတိုက်ဖျက်ရေးအတွက် တူညီတဲ့ထိရောက်မှုတွေရှိတဲ့ ခွဲစိတ်ကုသရေးသုံးပစ္စည်းကိရိယာတွေကို ဓာတုဗေဒအသုံးပြုပစ္စည်းတွေနဲ့ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုပြီး ပိုးသတ်မှုတွေကိုလည်း သူကသိရှိခဲ့ပါတယ်။
ဇာဟရာဝီသေဆုံးပြီး နှစ်ပေါင်းတစ်ရာကျော်ကြာပြီးနောက် ခရီမိုနာက သိပ္ပံပညာဆိုင်ရာလက်ရေးစာမူတွေကို ဘာသာပြန်ဆိုတဲ့ ထင်ရှားတဲ့အီတလီဘာသာပြန်ပညာရှင် ဂီရက်က ဇာဟရာဝီမွေးဖွားရာဇာတိဖြစ်တဲ့ စပိန်နိုင်ငံ တိုလ်ဒိုကိုရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ချက်အတွေ့အကြုံတွေကို အာရဗီကနေ လက်တင်ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ ၁၂၅၀ခုနှစ်လောက်မှာ အင်္ဂလန်ဟာ အစောဆုံးနဲ့သက်တမ်းအရင့်ဆုံး ဆေးပညာဆိုင်ရာလက်ရေးစာမူကို ရရှိခဲ့တယ်လို့ ဗြိတိန်ဆေးပညာဂျာနယ်က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
အစ္စလာမ်မစ်ရွှေရောင်နှစ်တွေလို့ထင်ရှားကျော်ကြား လူသိများခဲ့တဲ့ ၈ရာစုကနေ ၁၃ရာစုအတွင်း မွတ်စလင် ပညာတတ် ပညာရှင် အသိပညာရှင် အတတ်ပညာရှင်အများအပြား မရေတွက်နိုင်အောင်မွေးထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ မွတ်စလင်ပညာရှင်တွေဟာ စံချိန်တင်တီထွင်မှုအများအပြားလုပ်ခဲ့ကြပြီး ဒဿနိကဗေဒ နက္ခတ္တဗေဒ သင်္ချာပညာ နဲ့ ဆေးပညာတွေလို လူသားအသိဉာဏ်ဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေးကဏ္ဍအမျိုးမျိုးကို အထောက်အပံ့တွေဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
အလ်ဇာဟရာဝီဟာ ဦးခေါင်းဒဏ်ရာ ကျောရိုးဒဏ်ရာ ဦးခေါင်းခွံအက်ကွဲတဲ့ဒဏ်ရာ ဦးနှောက်ထဲရေအိတ်တည်တာနဲ့ ဦးနှောက်မျက်နှာပြင်နဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့အပြင်ဘက်သွေးကြောကြား ပိတ်မိနေတဲ့အရည်တွေကိုစုဆောင်းတာတွေအပါအဝင် အာရုံကြောရောဂါရှာဖွေကုသမှုတွေမှာ အရေးပါတဲ့အချက်အချာနေရာမှာပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။
စပိန်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ကော်ဒိုဘားအနီး အလ်ဇာဟရာမှာ ၉၃၆ခုနှစ်ကမွေးဖွားခဲ့တဲ့ ဇာဟရာဝီဟာ အစ္စလာမ်မစ်သမိုင်းမှာ စည်ပင်ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်မှုအရှိဆုံးအချိန်ကာလတွေကတစ်ခုဖြစ်တဲ့ အွမ္မာယဒ်ခါလီဖိတ်ကာလအတွင်း အရွယ်ရောက်ကြီးပြင်းခဲ့ပါတယ်။ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်တဲ့ ဆေးပညာရှင်တစ်ဦးအနေနဲ့ သူဟာ ကော်ဒိုဘားရဲ့ ဒုတိယခါလီဖိတ် ဟာကင်မ် II နဲ့ ဟာကင်မ်ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မွတ်စလင်စပိန်ရဲ့အချုပ်အခြာအုပ်ချုပ်သူ အလ်မန်ဆောထံမှာ ဘုရင့်သမားတော်ကြီးအဖြစ် နှစ်ပေါင်း၅၀ကျော် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့မိသားစုအနွယ်ဟာ အဲ့အချိန် အလ်မဒီနာအလ်မိုနာဝေရာ(ယခုဆော်ဒီဘုရင့်နိုင်ငံ) အလ်အန်ဆာကဆင်းသက်လာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
အလ်ဇာဟရာဝီဟာ ကလေးခွဲစိတ်ကုသရေးအတွက်လည်း အရေးပါတဲ့အထောက်အပံ့တွေအများကြီး ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင်သူဟာ သွေးမတိတ်ရောဂါ လက္ခဏာတွေကို အသေးစိတ်ရှင်းပြနိုင်ခဲ့တဲ့ပထမဆုံးသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာချုပ်ရိုးအတွက် ကြောင်အူနဲ့လုပ်ထားတဲ့ ကြိုးကိုပထမဆုံးအသုံးပြုခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုချုပ်ရိုးတွေဟာ အတွင်းပိုင်းရှတာတွေနဲ့ ဒဏ်ရာတွေအတွက် အပ်ချည်အမျှင်လို အသုံးပြုပြီးချုပ်တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုတိရစ္ဆာန်ကရတဲ့ အပ်ချည်ကြိုးတွေနဲ့ ဒဏ်ရာတွေကိုချုပ်ရိုးချုပ်တာတွေဟာ နောက်ပိုင်းရာစုနှစ်နဲ့ချီထင်ရှားခဲ့ပါတယ်။
ဇာဟရာဝီရဲ့ အတွဲ၃၀ ဆေးပညာစွယ်စုံကျမ်းထဲမှာ ရောဂါပိုးကူးစက်ခြင်းမရှိစေဖို့ အသုံးပြုမဲ့ကိရိယာကိုမီးနဲ့ပိုးသတ်တာ၊ ခွဲစိတ်ကုသဖို့ လှီးဖြတ်တဲ့ပုံစံ၊ အပေါက်ဖောက်တာနဲ့ သွေးကြောဖွင့်တာ ဒဏ်ရာတွေနဲ့ အရိုးဆက်တာတွေအကြောင်း ရေးသားထားတဲ့ စာအုပ်သုံးအုပ်ပါဝင်ပါတယ်။ ဆေးဝါးနဲ့ကုထုံးကဏ္ဍမှာလည်း သူဟာ နှလုံးရောဂါဆေးဝါးတွေကနေ အလှအပရေးရာခွဲစိတ်ပြုပြင်မှုတွေနဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်လျှော့ချတဲ့ဆေးဝါးတွေထိ ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ခွဲစိတ်ကုသမှုကဏ္ဍမှာလည်း သူဟာ မျက်လုံး နားရွက်၊ နှာခေါင်း လည်မျို ခေါင်း ဂုတ်နဲ့ အထွေထွေခွဲစိတ်ကုသမှုတွေထိကိုင်တွယ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင်သူဟာ အမ်ဘရို့စ်စီပဲမတိုင်ခင် နှစ်ပေါင်း၆၀၀အရင် သွေးကြောတွေကိုဘယ်လိုမြန်မြန်ပေါင်းနိုင်လဲဆိုတာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နှာခေါင်းရိုးနဲ့ ကျော်ရိုးနဗ်ကြော ကျိုး အက်တွေအကြောင်း ဖော်ပြရင်း အရိုးတွေနဲ့ ဂျိုင်းဆက်တွေအကြောင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့စာအုပ်ထဲမှာ ၁၀ရာစုနှစ်လောက်ကအသုံးပြုခဲ့တဲ့ မီးယပ်ရောဂါကုသမှုသုံးပစ္စည်းကိရိယာတွေရဲ့ ပုံတွေပါဝင်ပါတယ်။
အလ်ဇာဟရာဝီရဲ့ဆေးပညာအရေးအသားတွေဟာ ခရီမိုနာက ဂီရက်၊ ရိုဂျာရီယပ်စ်ဖရူဂါဒီ၊ ရိုနယ်ဒပ်စ် ပါမန်စစ် နဲ့တစ်ခြားသူတွေ ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ပြီးနောက် အနောက်တိုင်းမှာ အလွန်အလေးအမြတ်ထားတဲ့စာမူဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ခွဲစိတ်ကုသမှုသင်ကြားချက်တွေဟာ ၁၃ရာစုမတိုင်ခင် အလယ်ခေတ်မှာ တိုးတက်ဖွံဖြိုးမှုအရှိဆုံးဖြစ်ခဲ့တာကို အထွေထွေအားဖြင့် လက်ခံယုံကြည်ကြပါတယ်။ ထင်ရှားကျော်ကြားတဲ့ ၁၄ရာစုနှစ်ပြင်သစ်ခွဲစိတ်ကုသပါရဂူ ဂိုင်ဒီချောင်လီစ်က သူ့စာအုပ်ထဲမှာ အလ်ဇာဟရာဝီအကြောင်း အကြိမ်၂၀၀ကျော် ကိုးကားရေးသားခဲ့ပါတယ်။ ဒီစာအုပ်ကို ၁၈ရာစုနှစ်ထိ ဗင်းနစ် ဘေဆယ် အောက်စ်ဖို့ဒ်တို့လိုမြို့တွေမှာ ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။
TRT World သတင်းဌာနပါ Ufuk Necat Tasci ရေးသားသည့် “How a 10th- century Muslim surgeon revolutionised surgical procedures” အမည်ဖြင့်ဖော်ပြထားသည့် သတင်းကိုညောင်နီရွက်(Myanmar Muslim Media)က မြန်မာဘာသာသို့ဆီလျော်အောင်ပြန်ဆိုသည်။
Zawgyi
ခြဲစိတ္ကုသမႈေဆးပညာသမိုင္းကိုအႀကီးအက်ယ္ ေျပာင္းလဲေစခဲ့တဲ့ ၁၀ရာစုႏွစ္မြတ္စလင္ခြဲစိတ္ကုသမားေတာ္
ေမ ၆၊ ၂၀၂၀ Myanmar Muslim Media
အဘူအလ္ကာဆင္မ္ဇာဟရာ၀ီဟာ သူ႔ေခတ္အခ်ိန္အခါထက္ေက်ာ္လြန္ၿပီး ထက္ျမက္ခဲ့သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကိုခြဲစိတ္ကုသေရးေဆးပညာရဲ႕ဖခင္အျဖစ္ လူသိမ်ားထင္ရွားခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ၁၁ရာစုႏွစ္မွာ ခြဲစိတ္ကုသေရးသံုးကိရိယာ ၂၀၀ေက်ာ္ကိုတီထြင္ခဲ့ၿပီး လူ႔အသက္သန္းနဲ႔ခ်ီကယ္ဆယ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သူ႔ရဲ႕ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့မႈေတြအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ရည္ညႊန္းကိုးကားမႈေတြ မခံခဲ့ရပါဘူး။
အလ္ဇာဟရာ၀ီ ျမင့္ျမင့္မားမားခ်ီးက်ဴးေထာပနာအမ်ားအျပားရရွိခဲ့တဲ့ စာအုပ္ေတြထဲကတစ္အုပ္ကေတာ့ “အလ္တာစ္ရစ္ဖ္” ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ဟာ ႏွစ္ေပါင္း၅၀၀ေက်ာ္ ဥေရာပတကၠသိုလ္ေတြရဲ႕ လက္စြဲအျဖစ္အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ ခြဲစိတ္ကုသေရးသံုးကိရိယာေတြအေၾကာင္း သရုပ္ေဖာ္ျပထားတဲ့စြယ္စံုက်မ္းစာအုပ္ႀကီးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ခြဲစိတ္ကုသေရးေဆးပညာေပၚမွာ ေခတ္သစ္သိပံၸနည္းက်အျမင္ေတြ လႊမ္းမိုးမႈေတြရွိခဲ့ၿပီး ဥေရာပထြန္းကားလာေစဖို႔အေထာက္အကူျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဇာဟရာ၀ီရဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း၅၀ေက်ာ္ေဆးပညာအေတြ႔အႀကံဳေတြရဲ႕ရလဒ္အျဖစ္ အခန္း၃၀ပါ ဒီစာအုပ္ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။
လက္တင္အမည္ အလ္ဘူကာစစ္လို႔ လူသိမ်ားတဲ့ အလ္ဇာဟရာ၀ီရဲ႕ ခြဲစိတ္ကုသမႈဆိုင္ရာ အရည္အေသြးနဲ႔ ပညာအရည္အခ်င္းေၾကာင့္ အလယ္ေခတ္နဲ႔ အစၥလာမစ္ကမၻာရဲ႕ အႀကီးက်ယ္ဆံုးေသာ အလယ္ေခတ္ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္တစ္ဦးအျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳခံခဲ့ရပါတယ္။ သူဟာ ကိုယ္တြင္းခ်ဳပ္ခ်က္ေတြအတြက္ တိရစၦာန္(သိုး၊ ျမင္း၊ ဆိတ္) အူနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ ႀကိဳးေတြကို အသံုးျပဳမႈကို ေရွ႕ေဆာင္တီထြင္ အသံုးျပဳခဲ့တာျဖစ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ခြဲစိတ္သံုးကိရိယာေတြဟာ ဒီကေန႔ထိအသံုးျပဳေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ အလ္ဇာဟရာ၀ီဟာ တမန္ေတာ္ျမတ္မုဟမၼဒ္လမ္းညႊန္ေျပာၾကားခဲ့တဲ့ ေရာဂါကုသေရးနည္းလမ္းေတြကို စိတ္၀င္စားခဲ့ၿပီး ေရာဂါကုသေရးမွာ အသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။
သူဟာ C-sections (အမ်ဳိးသမီးသားအိမ္ကေန သေႏၵသားေလာင္းထုတ္ယူတဲ့ခြဲစိတ္ျခင္း) အတြက္ ခြဲစိတ္ကိရိယာေတြကို တီထြင္ဖန္တီးခဲ့သလို ေလျဖတ္ျခင္းျဖစ္ေစတဲ့ အရင္းအျမစ္ကိုပထမဆံုးရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့သူ လည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔မတိုင္ခင္က ေလျဖတ္ျခင္းဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုတာ မသိခဲ့ၾကပါဘူး။ ေက်ာရိုးအက္တာကေန ဒါဘယ္လိုျဖစ္လာတယ္ဆိုတာ အလ္ဇာဟရာ၀ီကရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္သူဟာ ယေန႔ေခတ္မွာ ဘက္တီးရီးယားပိုးတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ တူညီတဲ့ထိေရာက္မႈေတြရွိတဲ့ ခြဲစိတ္ကုသေရးသံုးပစၥည္းကိရိယာေတြကို ဓာတုေဗဒအသံုးျပဳပစၥည္းေတြနဲ႔ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးအသံုးျပဳၿပီး ပိုးသတ္မႈေတြကိုလည္း သူကသိရွိခဲ့ပါတယ္။
ဇာဟရာ၀ီေသဆံုးၿပီး ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္ၾကာၿပီးေနာက္ ခရီမိုနာက သိပံၸပညာဆိုင္ရာလက္ေရးစာမူေတြကို ဘာသာျပန္ဆိုတဲ့ ထင္ရွားတဲ့အီတလီဘာသာျပန္ပညာရွင္ ဂီရက္က ဇာဟရာ၀ီေမြးဖြားရာဇာတိျဖစ္တဲ့ စပိန္ႏိုင္ငံ တိုလ္ဒိုကိုေရာက္ရွိလာခဲ့ၿပီး သူ႔ရဲ႕လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခ်က္အေတြ႔အႀကံဳေတြကို အာရဗီကေန လက္တင္ဘာသာျပန္ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ၁၂၅၀ခုႏွစ္ေလာက္မွာ အဂၤလန္ဟာ အေစာဆံုးနဲ႔သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ေဆးပညာဆိုင္ရာလက္ေရးစာမူကို ရရွိခဲ့တယ္လို႔ ၿဗိတိန္ေဆးပညာဂ်ာနယ္က ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
အစၥလာမ္မစ္ေရႊေရာင္ႏွစ္ေတြလို႔ထင္ရွားေက်ာ္ၾကား လူသိမ်ားခဲ့တဲ့ ၈ရာစုကေန ၁၃ရာစုအတြင္း မြတ္စလင္ ပညာတတ္ ပညာရွင္ အသိပညာရွင္ အတတ္ပညာရွင္အမ်ားအျပား မေရတြက္ႏိုင္ေအာင္ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ပညာရွင္ေတြဟာ စံခ်ိန္တင္တီထြင္မႈအမ်ားအျပားလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး ဒႆနိကေဗဒ နကၡတၱေဗဒ သခ်ၤာပညာ နဲ႔ ေဆးပညာေတြလို လူသားအသိဥာဏ္ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးက႑အမ်ဳိးမ်ဳိးကို အေထာက္အပံ့ေတြျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
အလ္ဇာဟရာ၀ီဟာ ဦးေခါင္းဒဏ္ရာ ေက်ာရိုးဒဏ္ရာ ဦးေခါင္းခြံအက္ကြဲတဲ့ဒဏ္ရာ ဦးေႏွာက္ထဲေရအိတ္တည္တာနဲ႔ ဦးေႏွာက္မ်က္ႏွာျပင္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ရဲ႕အျပင္ဘက္ေသြးေၾကာၾကား ပိတ္မိေနတဲ့အရည္ေတြကိုစုေဆာင္းတာေတြအပါအ၀င္ အာရံုေၾကာေရာဂါရွာေဖြကုသမႈေတြမွာ အေရးပါတဲ့အခ်က္အခ်ာေနရာမွာပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
စပိန္ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ေကာ္ဒိုဘားအနီး အလ္ဇာဟရာမွာ ၉၃၆ခုႏွစ္ကေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ဇာဟရာ၀ီဟာ အစၥလာမ္မစ္သမိုင္းမွာ စည္ပင္ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္မႈအရိွဆံုးအခ်ိန္ကာလေတြကတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အြမၼာယဒ္ခါလီဖိတ္ကာလအတြင္း အရြယ္ေရာက္ႀကီးျပင္းခဲ့ပါတယ္။ ဥာဏ္ရည္ထက္ျမက္တဲ့ ေဆးပညာရွင္တစ္ဦးအေနနဲ႔ သူဟာ ေကာ္ဒိုဘားရဲ႕ ဒုတိယခါလီဖိတ္ ဟာကင္မ္ II နဲ႔ ဟာကင္မ္ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ မြတ္စလင္စပိန္ရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာအုပ္ခ်ဳပ္သူ အလ္မန္ေဆာထံမွာ ဘုရင့္သမားေတာ္ႀကီးအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္း၅၀ေက်ာ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕မိသားစုအႏြယ္ဟာ အဲ့အခ်ိန္ အလ္မဒီနာအလ္မိုနာေ၀ရာ(ယခုေဆာ္ဒီဘုရင့္ႏိုင္ငံ) အလ္အန္ဆာကဆင္းသက္လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
အလ္ဇာဟရာ၀ီဟာ ကေလးခြဲစိတ္ကုသေရးအတြက္လည္း အေရးပါတဲ့အေထာက္အပံ့ေတြအမ်ားႀကီး ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္သူဟာ ေသြးမတိတ္ေရာဂါ လကၡဏာေတြကို အေသးစိတ္ရွင္းျပႏိုင္ခဲ့တဲ့ပထမဆံုးသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာခ်ဳပ္ရိုးအတြက္ ေၾကာင္အူနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ ႀကိဳးကိုပထမဆံုးအသံုးျပဳခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုခ်ဳပ္ရိုးေတြဟာ အတြင္းပိုင္းရွတာေတြနဲ႔ ဒဏ္ရာေတြအတြက္ အပ္ခ်ည္အမွ်င္လို အသံုးျပဳၿပီးခ်ဳပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတိရစၦာန္ကရတဲ့ အပ္ခ်ည္ႀကိဳးေတြနဲ႔ ဒဏ္ရာေတြကိုခ်ဳပ္ရိုးခ်ဳပ္တာေတြဟာ ေနာက္ပိုင္းရာစုႏွစ္နဲ႔ခ်ီထင္ရွားခဲ့ပါတယ္။
ဇာဟရာ၀ီရဲ႕ အတြဲ၃၀ ေဆးပညာစြယ္စံုက်မ္းထဲမွာ ေရာဂါပိုးကူးစက္ျခင္းမရွိေစဖို႔ အသံုးျပဳမဲ့ကိရိယာကိုမီးနဲ႔ပိုးသတ္တာ၊ ခြဲစိတ္ကုသဖို႔ လွီးျဖတ္တ့ဲပံုစံ၊ အေပါက္ေဖာက္တာနဲ႔ ေသြးေၾကာဖြင့္တာ ဒဏ္ရာေတြနဲ႔ အရိုးဆက္တာေတြအေၾကာင္း ေရးသားထားတဲ့ စာအုပ္သံုးအုပ္ပါ၀င္ပါတယ္။ ေဆး၀ါးနဲ႔ကုထံုးက႑မွာလည္း သူဟာ ႏွလံုးေရာဂါေဆး၀ါးေတြကေန အလွအပေရးရာခြဲစိတ္ျပဳျပင္မႈေတြနဲ႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်တဲ့ေဆး၀ါးေတြထိ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ခြဲစိတ္ကုသမႈက႑မွာလည္း သူဟာ မ်က္လံုး နားရြက္၊ ႏွာေခါင္း လည္မ်ဳိ ေခါင္း ဂုတ္နဲ႔ အေထြေထြခြဲစိတ္ကုသမႈေတြထိကိုင္တြယ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္သူဟာ အမ္ဘရို႕စ္စီပဲမတိုင္ခင္ ႏွစ္ေပါင္း၆၀၀အရင္ ေသြးေၾကာေတြကိုဘယ္လိုျမန္ျမန္ေပါင္းႏိုင္လဲဆိုတာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏွာေခါင္းရိုးနဲ႔ ေက်ာ္ရိုးနဗ္ေၾကာ က်ဳိး အက္ေတြအေၾကာင္း ေဖာ္ျပရင္း အရိုးေတြနဲ႔ ဂ်ဳိင္းဆက္ေတြအေၾကာင္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕စာအုပ္ထဲမွာ ၁၀ရာစုႏွစ္ေလာက္ကအသံုးျပဳခဲ့တဲ့ မီးယပ္ေရာဂါကုသမႈသံုးပစၥည္းကိရိယာေတြရဲ႕ ပံုေတြပါ၀င္ပါတယ္။
အလ္ဇာဟရာ၀ီရဲ႕ေဆးပညာအေရးအသားေတြဟာ ခရီမိုနာက ဂီရက္၊ ရိုဂ်ာရီယပ္စ္ဖရူဂါဒီ၊ ရိုနယ္ဒပ္စ္ ပါမန္စစ္ နဲ႔တစ္ျခားသူေတြ ဘာသာျပန္ဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ အေနာက္တိုင္းမွာ အလြန္အေလးအျမတ္ထားတဲ့စာမူျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ခြဲစိတ္ကုသမႈသင္ၾကားခ်က္ေတြဟာ ၁၃ရာစုမတိုင္ခင္ အလယ္ေခတ္မွာ တိုးတက္ဖြံၿဖိဳးမႈအရိွဆံုးျဖစ္ခဲ့တာကို အေထြေထြအားျဖင့္ လက္ခံယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ ၁၄ရာစုႏွစ္ျပင္သစ္ခြဲစိတ္ကုသပါရဂူ ဂိုင္ဒီေခ်ာင္လီစ္က သူ႔စာအုပ္ထဲမွာ အလ္ဇာဟရာ၀ီအေၾကာင္း အႀကိမ္၂၀၀ေက်ာ္ ကိုးကားေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ကို ၁၈ရာစုႏွစ္ထိ ဗင္းနစ္ ေဘဆယ္ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္တို႔လိုၿမိဳ႕ေတြမွာ ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။
TRT World သတင္းဌာနပါ Ufuk Necat Tasci ေရးသားသည့္ “How a 10th- century Muslim surgeon revolutionised surgical procedures” အမည္ျဖင့္ေဖာ္ျပထားသည့္ သတင္းကိုေညာင္နီရြက္(Myanmar Muslim Media)က ျမန္္မာဘာသာသုိ႔ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုသည္။

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.