ရန္ကုန္၊ စက္တင္ဘာ ၁၆
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ပ်က္ကြက္က်ရွုံးမွုမ်ားႏွင့္ ဆိုးဝါးေသာ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုမ်ားအတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္တရား ႐ုံးICC သို့ လႊဲေျပာင္းေပးရန္(သို့မဟုတ္) လိုအပ္ခ်က္ အရ ဖြဲ႕စည္းသည့္ ခုံ႐ုံး(Ad HoC Tribunal) တစ္ရပ္ ထူေထာင္ရန္ ေရွ႕ေျပးအသံ (Progressive Voice)၊ အႀကံေပး ဘုတ္အဖြဲ႕ ဥကၠဌ၊ ေဒၚခင္ဥမၼာက ေျပာဆိုသည္။
၂၀၂၀ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပသည့္ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္ အေရးေကာင္စီ၏ အစည္းအေဝးသို့ ၎က အထက္ပါအတိုင္း တင္ျပေတာင္းဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။
"ကုလသမဂၢစနစ္အတြင္း ပ်က္ကြက္က်ရွုံးမွုနဲ႔ ဆိုးရြားေသာ ေနာက္ဆက္တြဲေတြအတြက္ “အဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံမ်ားသည္လည္း တာဝန္ခံမွု တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း တာ ဝန္ ရွိေပသည္” လို့ သုံးသပ္ထားသလိုပါပဲ။ ကၽြန္မတို့အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံမ်ားနဲ႔ လုံျခဳံေရး ေကာင္စီကို ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ အေျခအေနေတြကို နိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မွုဆိုင္ရာ တရား႐ုံး (ICC) ကို လႊဲေပးဖို့၊ ဒါမွမဟုတ္ လိုအပ္ခ်က္အရဖြဲ႕စည္းတဲ့ ခုံ႐ုံး (Ad Hoc Tribunal) တစ္ရပ္ တည္ေထာင္ဖို့ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္" ဟု ေဒၚခင္ဥမၼာက ဆိုသည္။
ကိုဗစ္ကပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားေနခ်ိန္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားေနၿပီး က်ဴးလြန္သူမ်ားသည္ ျပစ္ဒဏ္ကင္းလြတ္ခြင့္ ဆက္လက္ ရရွိေနေၾကာင္း သူက ေျပာသည္။
"ကၽြန္မအေနနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အလြန္ဆိုးရြားလွတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ အေပၚမွာ ေကာင္စီက အေလးထားေပးဖို့ကို ေတာင္းဆိုခ်င္ပါတယ္။ COVID-19 ကပ္ေရာဂါနဲ႔ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွူးခ်ဳပ္ရဲ့ ကမၻာအႏွံ့အျပား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ရွိေနေပမယ့္ ျမန္မာနိုင္ငံရွိ ျပည္တြင္းစစ္ဟာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာ မၾကဳံစဖူး ျပင္းထန္တဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္ရွိေနၿပီး ေဒသခံ တိုင္းရင္းသား လူထုေတြ အေပၚ ႀကီးမားတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ သက္ေရာက္မွုေတြကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဩဂုတ္လအတြင္းက ျမန္မာအစိုးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေရွ႕ဆက္သြားနိုင္ဖို့ ရည္ရြယ္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံတစ္ခုကို က်င္းပခဲ့ေပမယ့္ ဒီညီလာခံဟာ အားလုံးပါဝင္ျခင္း မရွိခဲ့သလို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေရွ႕ရွုတဲ့ စစ္မွန္တဲ့ ေျခလွမ္းေတြ မခ်မွတ္နိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ျမန္မာနိုင္ငံ တစ္ဝွမ္း၊ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွု က်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြက ဆက္လက္က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ႀကီးမားတဲ့ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မွုေတြဟာ က်ဆုံးေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို အမွတ္အသား ျဖစ္ေစပါတယ္။ အဲ့လို ျဖစ္တဲ့တိုင္ေအာင္လည္း ဘယ္သူ တစ္ဦးတေယာက္ကိုမၽွ တာဝန္ယူ တာဝန္ခံနိုင္ ေစျခင္း မရွိပဲ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ အျပစ္ေပး အေရးယူမွုမွ လုံးဝ လြတ္ကင္းခြင့္ရရွိၿပီး ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိေနပါတယ္" ဟု ေဒၚခင္ဥမၼာက ဆိုသည္။
လက္ရွိတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုမ်ားသည္ ျပည္တြင္းတြင္ တာဝန္ခံမွု မရွိနိုင္ေၾကာင္း သူက ေထာက္ျပသည္။
"ကုလသမဂၢရဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး မစ္ရွင္က အႀကိမ္ႀကိမ္ေျပာခဲ့သလိုပဲ ျပည္တြင္း တာဝန္ခံမွုဟာ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွာ ျဖစ္နိုင္ေခ် မရွိပါဘူး။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွုကို စတင္လုပ္ေဆာင္သည့္အခ်ိန္မွစ၍ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားလာခဲ့ေသာ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ရခိုင္၊ ခ်င္း၊ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတြမွာ ခန႔္မွန္းေျခ လူေပါင္း ၃၅၀၀၀၀ (သုံးသိန္းခြဲ) ဟာ ျပည္တြင္းမွာ အိုးအိမ္စြန႔္ခြာ ေရႊ႕ေျပာင္း ေနေနၾကရပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တစ္ခုထဲမွာပဲ ျပည္တြင္းေရႊ႕ေျပာင္း ဒုကၡသည္အေရအတြက္ဟာ ၂၀၀၀၀၀ ေက်ာ္အထိ ေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ ျပည္တြင္း ဒုကၡသည္ အေျခအေနဟာ COVID-19 ကပ္ေရာဂါ တုန႔္ျပန္မွုအတြက္ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ကန႔္သတ္မွုေတြေၾကာင့္ ပိုမို ဆိုးရြားလာခဲ့ပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡကို အဆုံးသတ္ျခင္းမရွိပဲ အစိုးရ ေျပာေနတဲ့ ျပည့္စုံတဲ့ ကပ္ေရာဂါ တုန႔္ျပန္ေရး အစီအစဥ္ဟာ လက္ေတြ႕မက်ပါဘူး" ဟု ေဒၚခင္ဥမၼာက ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီထံသို့ တင္ျပသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စစ္တပ္က အရပ္သားမ်ားကို ပစ္ခတ္ျခင္း၊ မုဒိမ္းက်င့္ျခင္းမ်ား ရွိလာေနေၾကာင္း၊ ယင္းျဖစ္စဥ္မ်ား ဆက္လက္တိုးပြားေနသည္ဟု သူက ဆိုသည္။
"တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ အင္တာနက္ ကန႔္သတ္မွုရဲ့ ဖုံးကြယ္မွုေအာက္မွာ ရြာေတြအေပၚ လက္လြတ္စပယ္ လက္နက္ႀကီးပစ္ခတ္ျခင္း၊ တရားမဲ့ ဖမ္းဆီးျခင္းနဲ႔ ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ညႇင္းပမ္းျခင္း၊ တရားစီရင္ျခင္းမရွိပဲ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ မုဒိမ္းက်င့္ျခင္း၊ အပါအဝင္ ပဋိပကၡနဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွုေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဆက္လက္ တိုးပြားလၽွက္ရွိေနပါတယ္။ မွတ္တမ္းတင္ထားမွုေတြအရ ဇႏၷဝါရီလက စတင္ၿပီး အနည္းဆုံး ၁၄၅ ဦးေသဆုံးၿပီး လူ ၃၀၈ ဦး ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ပါတယ္။ ေလာေလာ လတ္လတ္ျဖစ္တဲ့ စက္တင္ဘာ ၈ ရက္ေန႔မွာ နယ္ေျမအတြင္း တိုက္ပြဲ ျဖစ္ပြားျခင္းမရွိတဲ့ အေျခအေနမွာပင္ ေျမပုံၿမိဳ့နယ္ ဉာဏ္ကံ ရြာေပၚကို တပ္မေတာ္က လက္နက္ႀကီးနဲ႔ ပစ္ခတ္ခဲ့တဲ့ အတြက္ ကေလး ၂ ေယာက္အပါအဝင္ အရပ္သား ၅ ေယာက္ ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ ဒီအျဖစ္ အပ်က္ဟာ ရခိုင္၊ မႏၲေလးနဲ႔ ကရင္နီ ေဒသေတြမွာ ဆႏၵျပမွုေတြကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါတယ္။ တုန႔္ျပန္မွုအေနနဲ႔ အစိုးရက သူတို့ရဲ့ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္အေပၚ COVID-19 ကန႔္သတ္မွုေတြကို အသုံးျပဳၿပီးေတာ့ ႏွိမ္နင္းခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းသား ေျခာက္ေယာက္ကို သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ စီမံခန႔္ခြဲမွု အက္ဥပေဒနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးခြင့္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ အေရးယူ ဖမ္းဆီးခဲ့ပါတယ္" ဟု ေဒၚခင္ဥမၼာက ေျပာဆိုသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ရေသ့ေတာင္မွ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးကို တပ္မေတာ္သား ၃ ဦးက မုဒိမ္းက်င့္ခဲ့မွုအေပၚလည္း စိုးရိမ္စရာေကာင္းမြန္သည္ဟု ေထာက္ျပ ေျပာဆိုသည္။
"အထူးစိုးရိမ္စရာ ေကာင္းသည္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္ စစ္သားမ်ားက တိုင္းရင္းသား ရခိုင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို မုဒိမ္းျပဳက်င့္သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ား ေပၚထြက္လာျခင္းက ျမန္မာစစ္တပ္အေနနဲ႔ မုဒိမ္းမွုကို စစ္လက္နက္အျဖစ္ ဆက္လက္အသုံးခ်ေနျခင္းကို ညႊန္ျပေနပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က ရေသ့ေတာင္မွာ ျမန္မာစစ္သား သုံးဦးဟာ ကေလး ၄ ေယာက္ အေမ အသက္ ၃၆ႏွစ္အရြယ္ အမ်ိဳးသမီးတဦးကို အုပ္စုလိုက္ မုဒိမ္းျပဳက်င့္ခဲ့ၿပီး သမီးျဖစ္သူကိုပါ က်ဴးလြန္ဖို့ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ ကနဦးမွာ စစ္တပ္နဲ႔ အစိုးရက ျဖစ္ရပ္ကို ျငင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အပါတ္ထဲမွာေတာ့ စစ္သားေတြက ဝန္ခံခဲ့ၾကၿပီး စစ္တပ္က သူတို့အေနနဲ႔ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြနဲ႔ ကိုင္တြယ္သြားမွာ ျဖစ္တယ္လို့ ေျပာဆိုခဲ့ေပမယ့္ ဒီလို သေဘာသဘာဝ ရွိတဲ့ ရာဇဝတ္မွုေတြအတြက္ တာဝန္ခံမွုနဲ႔ တရားမၽွတမွုဟာ ရရွိခဲလွပါတယ္" ဟု ေဒၚခင္ဥမၼာက ေျပာသည္။
အစိုးရအေနျဖင့္လည္း တက္ႂကြလွုပ္ရွားသူမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား၊ မီဒီယာမ်ားကို ပစ္မွတ္ထားမွုမ်ားရွိေနသည္ကိုလည္း ေထာက္ျပသည္။
"အစိုးရက တက္ႂကြလွုပ္ရွားသူေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူေတြနဲ႔ မီဒီယာေတြကို သူတို့ရဲ့ အသံေတြ တိတ္ဆိတ္ေနေအာင္ ဆက္လက္ၿပီး ပစ္မွတ္ထားေနပါတယ္။ ေဒသခံ CSO အဖြဲ႕ တစ္ဖြဲ႕ျဖစ္တဲ့ အသံ အဖြဲ႕ရဲ့ အဆိုအရ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးျခင္းႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ျခင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒ၊ ရာဇသတ္ႀကီးမွ ပုဒ္မမ်ားနဲ႔ မၾကာေသးခင္ကမွျပဌာန္းလိုက္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွု တိုက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒေတြ အပါအဝင္ ဖိႏွိပ္တဲ့ ဥပေဒေတြကို အသုံးျပဳၿပီး NLD-ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရ လက္ထက္ လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္အတြင္းမွာ လူပုဂၢိဳလ္ ၁၀၅၁ ဦးကို အမွုေပါင္း ၅၃၉ မွုနဲ႔ တရားစြဲဆိုခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာေတြနဲ႔ တက္ႂကြလွုပ္ရွားသူေတြရဲ့ ဝက္ဆိုဒ္ေတြဟာလည္း ပိတ္ပင္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီအဝန္းအဝိုင္း က်ဥ္းေျမာင္းလာေနခ်ိန္မွာပဲ အမုန္းစကားကေတာ့ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္ရွိလာေနပါတယ္။ အမုန္းစကားကို စစ္တပ္၊ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ စီးပြားေရးနဲ႔ အစြန္းေရာက္မ်ိဳးခ်စ္ေတြ ကဲ့သို့ ဩဇာရွိသူေတြက စနစ္တက် လွုံ႔ေဆာ္ျဖန႔္ေဝလ်က္ရွိရာမွာ အစိုးရကလည္း သိသာထင္ရွားစြာ မၾကာခဏပင္ ေထာက္ခံေပးေနခဲ့ပါတယ္" ဟု ေဒၚခင္ဥမၼာက ထည့္သြင္းေျပာဆိုသည္။
လာမည့္ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ပါဝင္မဲေပးခြင့္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံျခင္း မရွိေၾကာင္း၊ ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္းေနရပ္စြန႔္ခြာ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္သူမ်ား မဲေပးခြင့္ရရွိမည္မဟုတ္ေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။
"လာမည့္ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲက စိန္ေခၚမွုမ်ားစြာကို ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ နိုင္ငံသားျဖစ္မွု ဥပေဒေၾကာင့္ ဆႏၵမဲေပးျခင္း သို့မဟုတ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံျခင္းတို့မွ တားျမစ္ျခင္းခံထားရၿပီး နိုင္ငံအႏွံ့အျပားက မူစလင္ေတြနဲ႔ ရခိုင္၊ ခ်င္း၊ ကခ်င္နဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္တို့မွ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းေနရပ္စြန႔္ခြာ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ရသူေတြပါဝင္တဲ့ လူဦးေရအမ်ားအျပားဟာလည္း မဲေပးခြင့္ရၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္မတို့အေနနဲ႔ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမၽွတတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ လုပ္ေဆာင္မေပးနိုင္မွာကို စိုးရိမ္ပါတယ္" သူက ဆက္ေျပာသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွုသည္၃ ႏွစ္ေက်ာ္လာေသာ္လည္း အိမ္ျပန္နိုင္ေရး မျဖစ္နိုင္ေသးေၾကာင္း၊ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမွုမ်ားရွိေနေၾကာင္း၊ ျပစ္မွုမ်ား က်ဴးလြန္သည့္ စစ္တပ္၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အေရးယူသင့္ေၾကာင္း ေျပာဆိုထားသည္။
" ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွု ျဖစ္ခဲ့တာ ၃ ႏွစ္ၾကာလာခဲ့ပါၿပီ၊ ခုခ်ိန္ထိ တရားမၽွတမွု ဒါမွမဟုတ္ တာဝန္ယူမွု မရွိေသးသလို သူတို့အတြက္ ေဘးကင္းလုံျခဳံစြာ အိမ္ျပန္ဖို့လည္း ျဖစ္မလာေသးပါဘူး။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ က်န္ရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဆိုရင္လည္း အပါသိုက္ (Apartheid) ကဲ့သို့ေသာ လူမ်ိဳး ေရး ခြဲျခားဖိႏွိပ္ဆက္ဆံခံရမွုအေျခအေနမ်ားနဲ႔ ေနေနၾကရပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးဟာ ျပႆနာ အေဟာင္းေတြေေရာ အသစ္ေတြနဲ႔ပါ ျပည့္ၾကပ္ေနၿပီး နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ့ အေလးအနက္ အာ႐ုံ စိုက္မွု၊ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မွုေတြနဲ႔ အေရးယူေဆာင္ရြက္မွုေတြကို လိုအပ္လၽွက္ရွိပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ရာမွာ စစ္တပ္ပိုင္ ဧရာမ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးမ်ား ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာစီးပြားေရးေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC) နဲ႔ ျမန္မာစီးပြားေရးဦးပိုင္လီမိတက္ (MEHL) တို့နဲ႔ စီးပြားေရး ဆက္ႏြယ္မွုမ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္းနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ လက္နက္လႊဲေျပာင္းေပးမွုမ်ား လုံးဝရပ္ဆိုင္းထားေရးတို့ ပါဝင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္" ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.